Do Rady Nadzorczej Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A.
1. Przeprowadziliśmy badanie załączonego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. („Grupa”, „Grupa Kapitałowa”), dla której Grupa LOTOS S.A. („Spółka” lub „Jednostka Dominująca”) z siedzibą w Gdańsku, ulica Elbląska 135, jest Podmiotem Dominującym, obejmującego:
- skonsolidowany bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2008 roku, który po stronie aktywów i pasywów wykazuje sumę 12 201 998 tys. zł,
- skonsolidowany rachunek zysków i strat za okres od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2008 roku wykazujący stratę w kwocie 389 933 tys. zł,
- zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale własnym za okres od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2008 roku wykazujące zmniejszenie kapitału własnego w kwocie 350 866 tys. zł,
- skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych za okres od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2008 roku wykazujący zmniejszenie stanu środków pieniężnych w kwocie 138 751 tys. zł,
- dodatkowe informacje i objaśnienia.
2. Za sporządzenie wymienionego skonsolidowanego sprawozdania finansowego odpowiedzialność ponosi Zarząd Jednostki Dominującej. Naszym zadaniem było zbadanie i wyrażenie opinii o rzetelności, prawidłowości i jasności tego skonsolidowanego sprawozdania.
3. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. za okres zakończony 31 grudnia 2008 roku obejmuje informacje finansowe 17 jednostek zależnych, w tym 4 Grup Kapitałowych, konsolidowanych metodą pełną. Sprawozdania finansowe 10 spółek zależnych były przedmiotem badania przez inne podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych. Otrzymaliśmy sprawozdania finansowe w/w jednostek zależnych oraz opinie z badania tych sprawozdań, które podlegały obowiązkowi badania. Nasza opinia z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego w odniesieniu do danych tych podmiotów jest oparta na opiniach innych biegłych rewidentów uprawnionych do badania. Dane ze sprawozdań finansowych jednostek zależnych, co do których oparliśmy się całkowicie na opiniach innych biegłych rewidentów, stanowią 4,39% i 4,60% odpowiednio łącznych aktywów i łącznych przychodów ze sprzedaży przed korektami konsolidacyjnymi.
4. Za wyjątkiem kwestii opisanych w akapitach 5-7, badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego zaplanowaliśmy i przeprowadziliśmy stosownie do postanowień:
- rozdziału 7 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zmianami),
- norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta, wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w Polsce
w taki sposób, aby uzyskać racjonalną, wystarczającą podstawę do wyrażenia opinii, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe nie zawiera istotnych błędów. Badanie obejmowało w szczególności sprawdzenie dokumentacji konsolidacyjnej, z której wynikają kwoty i informacje zawarte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, a także ocenę zasad (polityki) rachunkowości, zastosowanych do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz istotnych związanych z tym szacunków oraz ogólną ocenę prezentacji skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Jesteśmy przekonani, że przeprowadzone przez nas badanie zapewniło nam wystarczającą podstawę do wyrażenia opinii.
5. Grupa wykazuje w załączonym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym rezerwę na koszty usunięcia i utylizacji odpadów poprodukcyjnych gromadzonych w tzw. „dołach kwasowych” oraz rezerwę na koszty przyszłej likwidacji instalacji i rekultywacji gruntów pod przewidzianymi do likwidacji instalacjami w łącznej wysokości 38,7 milionów złotych. Grupa dokonała oszacowania odnośnie ilości odpadów poprodukcyjnych, a także gruntów wymagających oczyszczenia w oparciu o najlepszą wiedzę personelu technicznego Grupy. Nie zostały natomiast wykorzystane obmiary wykorzystujące techniki odwiertów, które uwiarygodniłyby wartość szacunkową rezerw wyliczoną przez Grupę. Wartość kosztów rekultywacji gruntów pod przewidzianymi do likwidacji instalacjami była również znacząco rozbieżna z raportami ekspertów środowiskowych. Ponadto, Grupa sporządziła raport z przeglądu ekologicznego zanieczyszczeń gleby i wód na terenach jednej ze spółek zależnych, do czego zobowiązana została decyzją Wojewody Podkarpackiego z 2006 roku. Raport ujawniający przekroczenie dopuszczalnych zanieczyszczeń gleby wraz z propozycją, co do zakresu i harmonogramu prac mających na celu oczyszczenie gleby i wód do końca 2013 roku został przedłożony Wojewodzie. Ostateczny zakres i harmonogram prac związany z usunięciem zanieczyszczeń zależy od decyzji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Ze względu na brak danych dotyczących sposobu usuwania zanieczyszczeń, Grupa nie oszacowała rezerwy na te koszty. W związku z powyższym, nie byliśmy w stanie odnieść się do wiarygodności oszacowania łącznej kwoty rezerw środowiskowych opisanych powyżej.
6. Grupa posiada 42,7% udziałów w Jednostce Dominującej Grupy Kapitałowej AB „Naftos Gavyba” na Litwie wycenionych metodą praw własności na kwotę 73,5 mln zł. Sprawozdanie Grupy Kapitałowej AB „Naftos Gavyba” zostało sporządzone za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2008 roku według zasad rachunkowości obowiązujących na Litwie. Biegły rewident badający skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy AB „Naftos Gavyba” wydał w dniu 20 marca 2009 roku opinię z zastrzeżeniami dotyczącymi:
- Spółka nie ujęła w sprawozdaniu finansowym konsekwencji finansowych toczącego się postępowania arbitrażowego, którego stroną była spółka zależna AB Geonafta,
- ograniczenia zakresu badania dotyczącego wyceny udziałów w jednostkach stowarzyszonych posiadanych przez jednostkę zależną AB Geonafta. Ograniczenia te wynikają z zastrzeżeń w opiniach wydanych przez biegłych rewidentów dla spółek stowarzyszonych w Grupie AB „Naftos Gavyba” oraz z różnic w stosowanych politykach rachunkowości przez poszczególne spółki stowarzyszone.
Z uwagi na przedstawione powyżej zastrzeżenia zawarte w opinii biegłego rewidenta wydanej do skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej AB „Naftos Gavyba” za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2008 roku i stosowanie przez Grupę odmiennych zasad rachunkowości, nie byliśmy w stanie ocenić, czy wartość udziałów w Jednostce Dominującej Grupy Kapitałowej AB „Naftos Gavyba” wykazana w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jest prawidłowa.
7. Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. obejmuje dane finansowe spółki zależnej KRAK-GAZ Sp. z o.o. której wielkość przychodów wynosi 169,1 milionów złotych a aktywów 10,6 milionów złotych, które stanowią odpowiednio 0,08% i 0,55% skonsolidowanych aktywów i przychodów Grupy. W dniu 10 kwietnia 2009 roku biegły rewident wydał o sprawozdaniu finansowym spółki stanowisko biegłego rewidenta, w związku z brakiem możliwości przeprowadzenia badania. W związku z powyższym nie byliśmy w stanie potwierdzić prawidłowości aktywów, zobowiązań i rezerw oraz przychodów i kosztów wynikających z działalności KRAK-GAZ Sp. z o.o.
8. Za wyjątkiem skutków ewentualnych korekt, które mogłyby okazać się konieczne, gdybyśmy mogli zweryfikować koszty rezerw środowiskowych, ewentualnych skutków kwestii dotyczących wyceny udziałów w Grupie Kapitałowej AB „Naftos Gavyba” oraz gdyby dane finansowe spółki KRAK-GAZ Sp. z o.o. zostały zweryfikowane, w naszej opinii – w oparciu o wyniki przeprowadzonego badania oraz opinie innych biegłych rewidentów - zbadane skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. za rok obrotowy 2008, zostało sporządzone we wszystkich istotnych aspektach zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej w kształcie zatwierdzonym przez Unię Europejską i przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie informacje istotne dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego Grupy Kapitałowej na dzień i za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2008 roku.
Nie zgłaszając dalszych zastrzeżeń do prawidłowości i rzetelności zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego zwracamy uwagę:
- Na notę 11 dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w której Spółka deklaruje kontynuację prac nad realizacją koncepcji projektu zgazowania ciężkich pozostałości i produkcji energii (IGCC), umożliwiających uruchomienie realizacji drugiego etapu Programu 10+. Zwracamy uwagę, iż realizacja drugiego etapu prac będzie zależna od przyszłych zdarzeń, w tym czynników rynkowych, które mogą wpłynąć na realizowalność dotychczas poniesionych nakładów inwestycyjnych, które na dzień 31 grudnia 2008 roku wynosiły 45,8 milionów złotych i dotyczyły realizacji prac związanych z IGCC.
- Na notę 11 dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w której, Grupa wykazuje aktywa z tytułu nakładów poniesionych na poszukiwania złóż gazowych B-4 i B-6 oraz koszty budowy odwiertów w wysokości 48 milionów złotych według stanu na 31 grudnia 2008 roku. Grupa zleciła przeprowadzenie analizy opłacalności zagospodarowania złóż. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują na konieczność poniesienia znaczących nakładów inwestycyjnych celem gospodarczego wykorzystania złóż. Wielkość przyszłych korzyści ekonomicznych może się zmienić w zależności od przyszłych warunków rynków i działań podejmowanych przez Spółkę oraz możliwości pozyskania źródeł finansowania lub partnera w przedsięwzięciu.
Sprawozdanie z działalności Grupy Kapitałowej za rok obrotowy 2008 jest kompletne w rozumieniu art. 49 ust. 2 ustawy o rachunkowości oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowski, a zawarte w nim informacje, zaczerpnięte bezpośrednio ze zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, są z nim zgodne.
(-) Piotr Sokołowski
Biegły rewident
nr ewid. 9752/7281
(-) Piotr Sokołowski
Członek Zarządu
Biegły rewident
nr ewid. 9752
(-) Maria Rzepnikowska
Prezes Zarządu
Biegły rewident
nr ewid. 3499
DELOITTE AUDYT Sp. z o.o.
ul. Piękna 18, 00-549 Warszawa
tel. 511 08 11, fax 511 08 13
NIP 527-020-07-86, REGON 010076870
podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych
wpisany na listę podmiotów uprawnionych
pod nr ewidencyjnym 73
prowadzoną przez KRBR
Warszawa, 27 kwietnia 2009 roku