Program 10+ jest głównym przedsięwzięciem realizowanym w ramach przyjętej przez Grupę Kapitałową LOTOS strategii rozwoju rafinerii w Gdańsku. Pod względem skali i wartości jest to jedna największych inwestycji realizowanych w polskim przemyśle do roku 2010.
Realizowana w ramach Programu 10+ budowa nowej instalacji destylacji ropy naftowej o nominalnej zdolności przerobowej 4,5 mln ton ropy/rok wpisuje się w strategię polityki Rządu RP wobec sektora naftowego. Jej nadrzędnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa poprzez zapewnienie ciągłości dostaw nośników energii. Stworzone w rafinerii w Gdańsku możliwości przerobu różnych gatunków ropy naftowej, dostęp do własnych złóż oraz bliskie położenie morskich terminali przeładunkowych sprzyjają zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji dostaw surowca.
Po zbudowaniu instalacji wchodzących w skład Programu 10+ Grupa LOTOS dołączy do czołowych rafinerii europejskich – pod względem potencjału przetwórczego i technologicznych możliwości przerobu ropy naftowej, tj. udziałów w produkcji atrakcyjnych rynkowo towarów wysokomarżowych. Pozwoli to na długookresową poprawę konkurencyjności rafinerii w Gdańsku i stworzy podstawy rozwoju firmy przynajmniej na najbliższe kilkanaście lat.
Finansowanie programów inwestycyjnych
21 grudnia 2007 roku Grupa LOTOS wysłała do wybranych instytucji finansowych zaproszenia do złożenia wiążących ofert na finansowanie Programu 10+. Następnie rozpoczął się okres intensywnych kontaktów w tej sprawie z bankami i innymi instytucjami finansowymi (np. SACE – włoska agencja kredytów eksportowych).
W styczniu 2008 roku Grupa LOTOS, we współpracy ze swoimi doradcami: finansowym i prawnym oraz doradcami bankowymi (w obszarach: rynkowym, technicznym, ubezpieczeniowym i prawnym) odpowiadała na pytania banków związane z analizą danych zawartych w pakiecie informacyjnym Programu 10+ (został on przesłany bankom wraz ze wspomnianym wyżej zaproszeniem).
Pod koniec stycznia do spółki zaczęły napływać wiążące oferty banków w zakresie finansowania Programu 10+. Wstępną ofertę przekazała także włoska agencja kredytów eksportowych SACE.
20 lutego 2008 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Grupy LOTOS podjęło uchwałę o udzieleniu zgody na ustanowienie zabezpieczeń kredytów, przeznaczonych na finansowanie Programu 10+.
W wyniku podjętych negocjacji z poszczególnymi instytucjami w marcu określono ostateczny skład grupy instytucji finansowych, która zapewniłaby pełne finansowanie projektu, ustalono wspólne warunki komercyjne (prowizje, marże) oraz prawne. W efekcie tych działań, w kwietniu 2008 roku Grupa LOTOS podpisała z grupą banków tzw. „commitment letter” – wiążące zobowiązanie tych instytucji do udzielenia kredytu na uzgodnionych warunkach komercyjnych, wraz z term sheet, zawierającym podstawowe warunki formalno-prawne przyszłej transakcji. Następnie przeprowadzono negocjacje szczegółowych zapisów umowy kredytowej i towarzyszącej jej dokumentacji finansowej (m.in. umów zabezpieczeń). Negocjacje te doprowadziły do podpisania, 27 czerwca 2008 roku, umowy kredytowej na finansowanie realizacji Programu 10+ oraz kapitału obrotowego Grupy LOTOS (na kwoty odpowiednio 1550 mln USD oraz 200 mln USD). Agentem kredytu został bank Calyon, natomiast agentem zabezpieczeń bank Société Générale S.A.
W ramach umowy kredytowej, Grupa LOTOS podpisała umowę uzupełniającą (tzw. „sub-agreement”) dotyczącą transzy kredytu gwarantowanej przez włoską agencję kredytów eksportowych SACE (425 mln USD w ramach wymienionej wyżej kwoty 1550 mln USD).
Podpisanie umowy kredytowej na finansowanie Programu 10+ wraz z umową kredytową na finansowanie zapasów (podpisaną w grudniu 2007 roku), zakończyło aranżację pełnego finansowania potrzeb Grupy LOTOS w okresie realizacji Programu 10+.
Następnie rozpoczął się proces wypełniania warunków zawieszających („conditions precedent”) dla uruchomienia kredytów na Program 10+. W sierpniu zakończono proces wypełniania warunków zawieszających, niezbędnych do dokonania ciągnień długoterminowego kredytu na finansowanie realizacji Programu 10+ oraz kapitału obrotowego Grupy LOTOS. We wrześniu wypełniono ostatecznie warunki zawieszające związane z transzą kredytu gwarantowanego przez SACE.
Pierwszego ciągnienia z transzy kredytu obrotowego i z komercyjnej transzy kredytu inwestycyjnego dokonano jeszcze w sierpniu 2008 roku. Natomiast pierwsze ciągnienie z transzy gwarantowanej przez SACE nastąpiło w październiku 2008 roku Kolejne ciągnienia, ich terminy i kwoty, były uzależnione od bieżącej sytuacji płatniczej Grupy LOTOS i skali wydatków na Program 10+. Realizacja ciągnień w 2008 roku nie napotykała na żadne przeszkody ze strony banków, przebiegała zgodnie z wnioskami złożonymi przez Grupę LOTOS i była oparta na informacjach o aktualnej sytuacji finansowej Grupy LOTOS.
Jednocześnie finalizowano także prace związane z ustanawianiem zabezpieczeń spłaty kredytów na rzecz instytucji finansowych (m.in. zawiadomienia dotyczące cesji praw z nowych umów sprzedaży, umów hedgingowych, kontraktów EPC). We wrześniu 2008 roku Grupa LOTOS otrzymała postanowienie Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ o wpisaniu do rejestru zastawów, zastawu na zbiorze rzeczy i praw stanowiących rafinerię w Gdańsku, który jest jednym z zabezpieczeń dla kredytodawców Programu 10+. Natomiast w listopadzie 2008 roku Grupa LOTOS uzyskała z Sądu Rejonowego w Gdańsku zawiadomienie o wpisaniu do ksiąg wieczystych łącznej umownej hipoteki kaucyjnej na rzecz agenta zabezpieczeń, stanowiącej jedno z podstawowych zabezpieczeń kredytów przyznanych na finansowanie Programu 10+.
Do końca 2008 roku wykorzystanie kredytów przyznanych na finansowanie Programu 10+ wyniosło ok. 46%.
W 2009 roku przewidywane jest dalsze wykorzystywanie kredytów na Program 10+ związane i dostosowane do coraz bardziej zaawansowanej realizacji tego Programu . Wykorzystywaniu kredytów będzie towarzyszyć bieżące i ciągłe wypełnianie przez Grupę LOTOS obowiązków wobec kredytodawców, wynikających z dokumentacji kredytowej.
Kontraktacja, prace projektowe i budowa
10 września 2008 roku Grupa LOTOS podpisała z firmą Technip Italy S.p.A. kontrakt na realizację instalacji przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej ROSE , obejmujący projektowanie, dostawy materiałów i urządzeń oraz doradztwo techniczne. Tym samym została zamknięta lista głównych kontraktów na realizację instalacji produkcyjnych wchodzących w skład Programu 10+.
Do 31 grudnia 2008 roku wykonawcy przepracowali 2 847 tys. roboczogodzin. W omawianym okresie miały miejsce 3 lekkie zdarzenia wypadkowe.
Na koniec 2008 roku stopień zaawansowania realizacji całego Programu 10+ wyniósł zgodnie z planem 56%, a dla poszczególnych instalacji wynosił:
Zgodnie z harmonogramem rozpoczęcie prac budowlanych instalacji przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) przewidziano na drugi kwartał 2009 roku.
Program 10+
kalendarium 2008
Styczeń
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – wysłanie zapytania do potencjalnych kontraktorów o potwierdzenie udziału w postępowaniu przetargowym.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – zakończenie prac i zgłoszenie do odbioru końcowego sieci zasilania energetycznego instalacji; prowadzone są roboty uzbrojenia podziemnego.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – podpisanie umowy z firmą Polimex Mostostal S.A na wykonanie i montaż konstrukcji stalowych. Rozpoczęcie palowania, budowy fundamentów i instalacji uziemienia.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – uzyskanie pozwolenie na budowę instalacji.
- Instalacja produkcji wodoru (HGU) – wykonanie palowania gruntu, zamówienie wszystkich głównych aparatów i maszyn.
- Blok aminowo-siarkowy (KAS) – zakończenie palowania, wykonanie fundamentów pod główną estakadę.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura – rozpisanie przetargu na budynki podstacji elektrycznych.
Luty
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – rozpoczęcie montażu konstrukcji stalowych.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – podpisanie z belgijskim koncernem SARENS umowy o montaż ciężkich aparatów.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – rozpoczęcie palowania terenu instalacji.
- Instalacja produkcji wodoru (HGU) – zakończenie palowania gruntu.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- podpisanie umowy z wykonawcą modernizacji oczyszczalni ścieków (firma Biogradex – Holding Sp z.o.o.),
- rozpoczęcie prac związanych z przygotowaniem terenu pod rozbudowę systemów azotu i systemów wody i kondensatu,
- uzyskanie pozwolenia na budowę zbiorników stokażowych VR, DAO i diesel.
Marzec
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – podpisanie umowy z firmą SARENS na montaż 720-tonowego reaktora instalacji hydroodsiarczania olejów napędowych.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – zakończenie palowania i rozpoczęcie realizacji uzbrojenia podziemnego.
- Instalacja produkcji wodoru (HGU) – zakończenie palowania i rozpoczęcie realizacji uzbrojenia podziemnego.
- Blok aminowo-siarkowy (KAS) – zakończenie palowania i rozpoczęcie realizacji uzbrojenia podziemnego.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- rozpoczęcie budowy fundamentów nowych estakad międzyobiektowych,
- podpisanie umowy na realizację rurociągu do portu o długości 10 km, rozpoczęcie prac nad projektem budowlanym tego rurociągu,
- rozpoczęcie budowy zbiorników stokażowych VR, VGO i benzyny pizolitycznej.
Kwiecień
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – otrzymano rewizję projektu bazowego od KBR.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – rozpoczęcie montażu ciężkich aparatów – montaż pieców.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – podpisanie umowy na wykonanie robót branży elektrycznej, KiA i teletechnicznej.
- Wytwórnia wodoru (HGU) – rozpoczęcie montażu konstrukcji pieca-reformera.
- Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) – rozpoczęcie robót fundamentowych na instalacji LPG AWU, rozpoczęcie dostaw materiałów rurociągowych.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- wybór wykonawców rozbudowy podstacji elektrycznych oraz sieci kablowych średniego i niskiego napięcia.
Maj
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – rozpoczęcie prefabrykacji rurociągów.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – rozpoczęcie prac przy montażu konstrukcji stalowych estakad wewnętrznych.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – wizyta przedstawicieli Grupy LOTOS i Technip u wytwórcy reaktorów i kompresorów; rozpoczęcie prac fundamentowych.
- Wytwórnia wodoru (HGU) – budowa fundamentów, kanałów slopowych i elektrycznych oraz kanalizacji zaolejonej.
- Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) – zakończenie budowy fundamentów; pierwsze dostawy materiałów rurociągowych.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- podpisanie umowę na dostawę i montaż konstrukcji stalowych estakad nowych i modernizowanych oraz instalacji LPG ,
- podpisanie umowy na rozbudowę podstacji elektrycznych oraz sieci kablowych średniego i niskiego napięcia.
Czerwiec
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – zawarcie z Technip Italy wstępnej umowy na realizację projektu technicznego i dostaw.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – końcowa faza robót budowlanych przy kanałach kablowych i tacach.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – kontynuacja prac przy montażu konstrukcji stalowych estakad wewnętrznych i etażerek; kontynuacja robót uzbrojenia podziemnego.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – zakończenie palowania terenu instalacji; pierwsze prace przy uzbrojeniu podziemnym; rozpoczęcie przygotowań do palowania terenu składowania i erekcji reaktorów.
- Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) – zakończono budowę fundamentów, rozpoczęcie dostawy i montaż aparatów.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- podpisanie umowy na realizację nowej instalacji azotu,
- zakończenie palowania i rozpoczęcie robót fundamentowych przy zbiornikach stokażowych oleju napędowego.
Lipiec
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – rozpoczęcie prac nad projektem instalacji (Technip Italy).
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – zakończenie robót budowlanych przy kanałach kablowych i tacach; przekroczenie poziomu 50% całkowitego zaawansowania projektu instalacji HDS.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – rozpoczęcie prefabrykacji rurociągów.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – zakończenie palowanie terenu składowania reaktorów; przeprowadzenie u wytwórcy próby ciśnieniowej reaktora 0930R1A (z udziałem przedstawicieli Grupy LOTOS).
- Wytwórnia wodoru (HGU) – zakończenie montażu estakady wewnętrznej.
- Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) – zakończenie budowy fundamentów i systemów podziemnych; kontynuowanie montażu konstrukcji estakady głównej instalacji; przekroczenie poziomu 50% całkowitego zaawansowania projektu kompleksu KAS.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- pierwsze dostawy materiałów do budowy systemu rurociągów tworzących połączenia międzyobiektowe,
- wykonanie fundamentu zbiorników stokażowych VR, VGO i benzyny pizolitycznej; rozpoczęcie montażu stalowych płaszczy zbiorników VR, VGO,
- zakończenie odbiorów końcowych i prób ciśnieniowych systemów sieci podziemnych: woda chłodnicza, ppoż., kanalizacje – zakończenie pierwszego systemu technologicznego Programu 10+. - Przekazanie do Pionu Techniki zakresu prac, które należy wykonać podczas remontu postojowego WIOSNA 2009 ze względu na wymagania Programu 10+.
Sierpień
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – otrzymanie pierwszej dokumentacji projektowej od Technip Italy.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – przeprowadzenie skomplikowanej operacji montażu reaktora ważącego 720 ton.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – kontynuacja robót budowlanych i uzbrojenia podziemnego; rozpoczęcie prefabrykacji rurociągów; rozpoczęcie układanie na konstrukcjach stalowych warstw ochronnych ppoż.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – rozpoczęcie dostaw i prefabrykacji rurociągów podziemnych.
- Wytwórnia wodoru (HGU) – dostarczenie komina (w czterech segmentach), przygotowania do montażu komina.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- rozpoczęcie prac nad projektami budowlanymi: stacji uzdatniania wody, wytwórni azotu, systemu ciepłej wody chłodniczej oraz zbiornika wody De-Mi.
- przedłożenie PERN rozwiązań projektowych na całej trasie rurociągu Port-Rafineria [R7].
Wrzesień
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – podpisanie z firmą Technip kontraktu na realizację projektu technicznego i dostaw.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – kontynuowanie prefabrykacji i montażu rurociągów oraz wykonywanie zabezpieczeń ogniowych konstrukcji estakad.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – rozpoczęcie dostaw aparatów i urządzeń.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – inspekcja odbiorowa reaktorów 930 R1A/B u włoskiego wytwórcy (firma Belleli) z udziałem licencjodawcy (firma SGSI), zakończona wynikiem pozytywnym.
- Wytwórnia wodoru (HGU) i Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) – montaż dwóch kominów (h=80 m); przekroczenie poziomu 50% całkowitego zaawansowania projektu instalacji wytwórni wodoru.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- rozpoczęcie prac budowlanych niezbędne dla modernizacji wyposażenia podstacji elektroenergetycznych zasilających nowe instalacje.
- rozpoczęcie prac budowlanych (palowanie) na terenie Wydziału Wodnego.
Październik
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – rozpoczęcie prac nad projektem budowlanym.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – rozpoczęcie układania kabli i osprzętu elektrycznego.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – przekroczenie poziomu 50% całkowitego zaawansowania projektu instalacji destylacji.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – rozpoczęcie prac elektrycznych sieci podziemnej: systemu uziemienia i ochrony katodowej; wizyta przedstawicieli Grupy LOTOS. w siedzibie wytwórcy reaktorów R2 i R3 (GE/Nuovo Pignone) we Florencji w celu weryfikacji zgodności zaawansowania prac z harmonogramem.
- Wytwórnia wodoru (HGU) – kontynuowanie montażu konstrukcji pieca-reformera.
- Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) – zakończenie montażu konstrukcji estakady głównej.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- zakończenie robót budowlanych na dwóch głównych obiektach elektroenergetycznych.
- rozpoczęcie robót ziemnych i montaż rurociągu do portu [R7] na terenie Grupy LOTOS
Listopad
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) - rozpoczęto układanie kabli i osprzętu elektrycznego
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) - zakończono budowę fundamentów; rozpoczęto dostawy elementów i montaż obudowy pieców oraz segmentów komina
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – rozpoczęto wstępny montaż chłodnic powietrznych; przekroczenie poziomu 50% całkowitego zaawansowania projektu instalacji hyrokrakingu
- Wytwórnia wodoru (HGU) - rozpoczęto układanie kabli elektrycznych
- Kompleks aminowo-siarkowy (KAS) - rozpoczęto układanie kabli energetycznych
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- zakończono układanie kabli elektroenergetycznych - trwa montaż rurociągu do portu [R7] na terenie Grupy LOTOS przekroczenie poziomu 50% zaawansowania realizacji prac w ramach Programu 10+
Grudzień
- Instalacja przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) – podpisanie umowy na dostawę pakietów ROSEMAX z firmą Kellogg Brown&Root Inc.
- Instalacja hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) – zakończenie prac nad zabezpieczeniem ogniowym konstrukcji estakad i aparatów.
- Instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – zakończenie prac projektowych w poszczególnych branżach; ustawienie na fundamencie komina o wysokości 80 m obsługującego obydwa piece instalacji.
- Instalacja hydrokrakingu (MHC) – rozpoczęcie montażu estakad wewnętrznych.
- Wytwórnia wodoru (HGU) – zakończenie prac projektowych w poszczególnych branżach i rozpoczęcie układania kabli elektrycznych oraz KiA.
- Instalacje pomocnicze i infrastruktura
- zakończenie robót fundamentowych na systemie wody kotłowej, zbiorniku wody De-Mi i instalacji gazu opałowego.
- zakończenie montażu stalowych płaszczy czterech zbiorników ciężkich frakcji VR, VGO.
Rok 2009 będzie rokiem pierwszych odbiorów nowych instalacji realizowanych w ramach Programu 10+. W pierwszej kolejności (w końcu maja) planowane jest przekazanie do uruchomienia instalacji hydroodsiarczania olejów napędowych (HDS) . Jednocześnie zostaną zakończone wymagane do uruchomienia HDS następujące instalacje pomocnicze i systemy:
- instalacja aminy,
- striper wód kwaśnych,
- woda chłodnicza,
- system zrzutów,
- połączenia międzyobiektowe,
- instalacja azotu.
W kolejnych miesiącach będą oddawane do użytku:
- wytwórnia wodoru – wrzesień 2009 roku.
- instalacje odzysku siarki – wrzesień 2009 roku.
- instalacja destylacji atmosferycznej i próżniowej ropy (CDU/VDU) – październik 2009 roku.
Zgodnie z harmonogramem instalacje: hydrokrakingu (MHC) , przerobu ciężkiej pozostałości próżniowej (ROSE) oraz pozostałych instalacje pomocnicze i infrastrukturalne zostaną zbudowane do końca 2010 roku.
Program 10+ jest kluczowym przedsięwzięciem realizowanym przez Grupę LOTOS. Z tego względu w spółce prowadzi się systematyczną analizę ryzyk i konsekwentnie wdraża wynikające z niej działania, które mają na celu bezpieczne i terminowe wybudowanie oraz uruchomienie nowych i modernizowanych instalacji.
Światowy kryzys gospodarczy – mimo związanych z nim zagrożeń – nie wpłynął na dotychczasowy przebieg Programu 10+. Inwestycja jest realizowana bez zakłóceń.