W tej sferze działalności rafineryjnej Grupy LOTOS rok 2008 był czasem dużych wyzwań. 1 stycznia zaczęła obowiązywać Ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, oraz Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Narodowych Celów Wskaźnikowych na lata 2008-2013. Nałożyły one na podmioty wprowadzające paliwa na rynek obowiązek stosowania biokomponentów. Z kolei zbliżająca się finalizacja Programu 10+ wymagała przygotowania pracowników, którzy będą przejmować nowe instalacje produkcyjne, by sprawnie i efektywnie je obsługiwali.
Produkcja
Przerób ropy naftowej w roku 2008 wyniósł nieco ponad 6,2 mln ton. Był to więc kolejny rok rekordowych wyników: – w stosunku do roku poprzedniego przerób wzrósł o około 50 tys. ton. Ten doskonały – z technicznego punktu widzenia – efekt osiągnięto w roku niezwykle trudnym ze względu na światowy kryzys gospodarczy i załamanie się cen na rynku produktów naftowych. Szczególnie druga połowa roku 2008 była trudna, dlatego w IV kwartale przerób ropy został zmniejszony.
Dominującym gatunkiem przerabianego surowca była w 2008 roku rosyjska ropa REBCO . Kontynuowano jednak politykę dywersyfikacji źródeł surowców poprzez wprowadzenie do przerobu dwóch nowych gatunków ropy z Morza Północnego – Volve i Aasgard. Ropa Volve okazała się surowcem na tyle interesującym, że w roku 2008 przyjęto niemal 300 tys. ton tej ropy. Gdańska rafineria Grupy LOTOS stała się jednym z istotnych odbiorców tego nowego gatunku.
Struktura produkcji była na bieżąco optymalizowana i dostosowywana do zapotrzebowania rynku wewnętrznego, uwzględniając obserwowaną koniunkturę cenową. W roku 2008 obserwowany był nadal trend przesuwania popytu na paliwa drogowe w kierunku olejów napędowych. W związku z tym produkcja benzyn zmniejszyła się o 2 % w stosunku do roku 2007, natomiast produkcja olejów napędowych i paliwa lotniczego wzrosła aż o 3,5 % w stosunku do ubiegłego roku.
Rok 2008 był bardzo istotny ze względu na politykę Grupy LOTOS w stosunku do stosowania biokomponentów . Ze względu na obowiązek realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW) gdańska rafineria produkowała niemal wyłącznie paliwa z udziałem biokomponentów. Grupa LOTOS jest krajowym pionierem i zarazem liderem w stosowaniu bioetanolu – benzynę alkoholową produkuje od 1999 roku. Dzięki temu dysponuje odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, co pozwoliło na rozpoczęcie produkcji na skalę masową benzyn zawierających bioetanol bez najmniejszych problemów. Do produkcji benzyn stosowano także eter etylowo – t-butylowy (ETBE) , będący częściowym ekwiwalentem bioetanolu.
W sferze produkcji olejów napędowych wyzwaniem było stosowanie estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) . Próby w tej dziedzinie Grupa LOTOS rozpoczęła już w roku 2006. Były one kontynuowane w roku 2007 tak, by w roku 2008 zapewnić wysoką jakość olejów napędowych produkowanych z udziałem biokomponentów. Przygotowania te dały pozytywny efekt. Przejście na produkcję oleju napędowego z FAME odbyło się bez zakłóceń i problemów z jakością paliwa. W roku 2008 w gdańskiej rafinerii Grupy LOTOS przyjęto i zużyto około 41 tys. ton bioetanolu, około 54 tys. ton ETBE i około 136 tys. ton FAME. Około 16% estrów metylowych pochodziło z wytwórni w Czechowicach-Dziedzicach.
Ostatecznie w roku 2008 Grupa LOTOS zrealizowała wskaźnik wykorzystania biokomponentów na poziomie 4,02%, podczas gdy NCW wynosiło 3,45%.
Instalacje produkcyjne
Rok 2008 był czwartym kolejnym rokiem ciągłej pracy rafinerii. – po raz pierwszy w historii przedsiębiorstwa – wcześniej przestoje remontowe musiały odbywać się częściej. Dłuższy okres między remontami nie odbił się negatywnie na dostępności kluczowych instalacji - wykorzystanie mocy przerobowych instalacji destylacji atmosferycznej wyniosło 103,7%, a instalacji hydrokrakingu – 104,7%.
Rok 2008 był był też czasem intensywnych przygotowań do postoju remontowego „Wiosna 2009”. Remont ten stanowił okazję, by wykonać wiele połączeń technologicznych między instalacjami już działającymi i nowymi – budowanymi w ramach Programu 10+.
Ludzie siłą rafinerii
W roku 2009 przekazywane będą do ruchu pierwsze instalacje budowane w ramach Programu 10+. Dla instalacji tych należy zapewnić wykwalifikowany i sprawny personel, który uruchomi je będzie kontrolował ich pracę. Dlatego w Grupie LOTOS realizowany jest program „Kadra 2009”, którego celem było przygotowanie kadr dla nowych instalacji. Po uruchomieniu instalacji – dzięki efektowi skali i budowie instalacji tego samego typu – wystarczy niewielkie zwiększenie liczebności załogi, by efektywnie obsługiwać rafinerię o zdolności produkcyjnej niemal dwukrotnie większej niż obecnie.
Program Doskonałości Operacyjnej
W nowej konfiguracji, po oddaniu do użytku instalacji budowanych w ramach Programu 10+, rafineria zyska większą elastyczność w doborze surowców i reżimów pracy. Przed kadrą menadżerską stawia to jednak dodatkowe wyzwania związane z optymalizacją zarządzania procesem produkcji.
Dlatego od roku 2008 w Grupy LOTOS realizowany jest Program Doskonałości Operacyjnej. Celem tego programu jest budowa optymalnych relacji między poszczególnymi kluczowymi obszarami w strukturach produkcji: planowania, wsparcia procesowego, zaawansowanego sterowania procesami, szkoleń operacyjnych i poziomu operacyjnego.
Program Doskonałości Operacyjnej realizowany jest systemowo, z wykorzystaniem wiedzy czołowych konsultantów działających w sektorze rafineryjnym. W ramach tego programu w rafinerii wdrażane są najlepsze światowe standardy produkcyjne. Powołano zespoły specjalistów, których zadaniem jest optymalizacja poszczególnych obszarów produkcyjnej aktywności. Działania w ramach Programu obejmują również zastosowanie nowych narzędzi informatycznych, opracowanych przez światowych liderów oprogramowania dla przemysłu rafineryjnego.
Ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań
i rozwoju technicznego w Grupie LOTOS
W 2008 wprowadzono na rynek paliwa silnikowe z udziałem do 5% m/m biokomponentów , do olejów napędowych zastosowano dodatek estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) i do benzyn używano dodatku bioetanolu lub/i eteru etylotertbutylowego (ETBE) .
Obniżono zawartość siarki w oleju opałowym lekkim z 0,2% m/m do maksymalnie 0,10% m/m.
W 2008 roku kontynuowano procesy związane z certyfikacją plastyfikatorów naftowych o obniżonej toksyczności u producentów kauczuków i wyrobów gumowych.
W dziedzinie środków smarowych
- opracowano receptury olejów syntetycznych do przekładni przemysłowych Transmil Synthetic z Aprobatą Flendera,
- wprowadzono nowa grupę olejów silnikowych „LOTOS QUAZAR” z Aprobatami OEMów,
- opracowano nowe receptury olejów hydraulicznych bezcynkowych Hydromil Super L-HV,
- wprowadzono olej do przekładni samochodowych Titanis Super GL-5 75W90.
Zgodnie z Rozporządzeniem REACH , Grupa LOTOS i jej spółki zależne dokonały rejestracji wstępnej wszystkich produkowanych substancji.