Otoczenie rynkowe

Otoczenie międzynarodowe

Globalne wskaźniki ekonomiczne pokazują, że rok 2008 był kolejnym okresem wzrostu gospodarczego. Jednak charakter tego wzrostu nie był jednolity - już na początku roku wystąpiły pierwsze symptomy spowolnienia ekonomicznego. Po pierwszym półroczu coraz bardziej widoczny kryzys finansowy zaczął oddziaływać także na sektor rafineryjny. Zanotowano spadek zapotrzebowania na ropę naftową, co przy niewielkim wzroście podaży surowca spowodowało jego nieznaczną nadwyżkę na rynku. Efektem jednoczesnego wystąpienia wszystkich tych czynników był spadek cen ropy naftowej z rekordowego poziomu ponad 140 dolarów do około 35 dolarów za baryłkę w grudniu.

Rekordowe notowania cen ropy naftowej w trzech pierwszych kwartałach 2008 roku bezpośrednio wpłynęły na kształtowanie się wysokiej ceny benzyny w tym okresie. Jednak utrzymująca się od kilku lat nadpodaż benzyn na rynku europejskim oraz malejący popyt na rynku amerykańskim (Stany Zjednoczone są konsumentem 45% benzyn na świecie) spowodowały obniżenie średniej wartości cracków poniżej poziomów z 2007 roku.

Rosnące zapotrzebowanie na olej napędowy w Europie i coraz większy popyt w Rosji i Chinach wpłynęły na wzrost cen oleju napędowego i jego cracków. Zapotrzebowanie na olej napędowy generowane było głównie przez branżę transportową, w znacznym stopniu zależną od rozwoju wymiany handlowej. Konsumpcję oleju napędowego zwiększyło także upowszechnianie się w Europie silników wysokoprężnych.

W pierwszej połowie 2008 roku zanotowano rekordowe ceny oraz cracki paliwa lotniczego. Jednak w czwartym kwartale tego roku odnotowano silny spadek cen i marż spowodowany zmniejszeniem popytu na paliwo lotnicze.

Eksperci prognozują, że światowy rynek naftowy w 2009 roku będzie się cechować dalszym spadkiem popytu w związku z recesją gospodarczą. O skali zmian oraz o cenach surowca i produktów decydować będzie także tempo wzrostu w Chinach, Indiach i Rosji, wartość kursu dolara oraz strona podażowa, cechująca się geopolityczną niepewnością oraz finansowymi problemami utrudniającymi realizację projektów wydobywczych.

Polska – otoczenie makroekonomiczne

Pierwsze półrocze 2008 roku charakteryzowało się większym niż w 2007 przyrostem zatrudnienia oraz ponad 7% wzrostem wynagrodzeń. Korzystna sytuacja gospodarcza przyczyniła się do blisko 6% wzrostu PKB w pierwszych dwóch kwartałach. Był to przede wszystkim efekt rosnącej konsumpcji i wzrostu realizowanych inwestycji.

W drugiej połowie roku Polska gospodarka zaczęła jednak coraz wyraźniej odczuwać skutki globalnego kryzysu finansowego. Tempo wzrostu gospodarczego liczone za cały 2008 rok było wolniejsze niż w dwóch poprzednich latach, a na spadek jego dynamiki miały wpływ przede wszystkim wyniki IV kwartału. Mimo dostrzegalnych oznak spowolnienia gospodarczego, Polska należała do krajów o najwyższej dodatniej dynamice PKB w Unii Europejskiej.

Polski rynek paliw

Całkowita konsumpcja paliw w 2008 roku w Polsce ustabilizowała się utrzymując poziom z roku 2007. Nastąpiły jednak zmiany w strukturze poszczególnych grup produktowych.

Udział Grupy LOTOS w rynku paliw wyniósł 25,4%, co oznacza wzrost o 1,4% w stosunku do roku 2007.

Olej napędowy

Konsumpcja oleju napędowego w Polsce rośnie, aczkolwiek z różną dynamiką. Po dwóch latach wzrostu na poziomie 20%, w roku 2008 odnotowano przyrost o kolejne 4,3%. Prognozuje się, że tendencja wzrostowa utrzyma się także w najbliższych latach. Główne przesłanki tego wzrostu to rozwój transportu drogowego oraz nowoczesnych technologii, dzięki którym silniki wysokoprężne mają coraz lepsze parametry.

Benzyny

Rynek benzyn w Polsce znajduje się w fazie dojrzałości. W roku 2008 konsumpcja benzyn spadła o 4,7% w stosunku do roku 2007. Według prognoz w najbliższych latach utrzyma się niewielki trend spadkowy, a popyt utrzyma się na wysokim poziomie. Wiąże się to z popularnością samochodów benzynowych, których ceny są niższe od cen pojazdów z silnikami wysokoprężnymi. Istotnym czynnikiem jest również zrównywanie się cen detalicznych benzyny i oleju napędowego.

Lekki olej opałowy

Zużycie lekkiego oleju opałowego w Polsce od kilku lat systematycznie spada. Jest to efekt wzrostu znaczenia innych źródeł energii o relatywnie niższych cenach. Prognozuje się, że w nadchodzących latach zużycie lekkiego oleju opałowego będzie się nadal zmniejszać.

LPG

Według danych Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego (POPIHN) konsumpcja LPG w Polsce w 2008 roku zmniejszyła się o 3,2%. Był to drugi z kolei rok spadku zużycia tego produktu. Polski rynek gazu płynnego wszedł w fazę dojrzałości. Oznacza to, że przy założeniu stabilnych uwarunkowań rynkowych (np. relacji ceny w stosunku do innych paliw) jego konsumpcja utrzyma się na niezmienionym poziomie, z możliwymi niewielkimi wahaniami.

Paliwo lotnicze

Rynek paliwa lotniczego był w ostatnich latach najbardziej dynamicznie rozwijającym się segmentem polskiej gospodarki. Jednak wskutek globalnego kryzysu dynamika wzrostu popytu na to paliwo wyraźnie się zmniejszyła. W 2008 roku zużyto w Polsce zaledwie 0,4% więcej paliwa lotniczego niż w 2007 roku. Liczba pasażerów obsłużonych w polskich portach lotniczych (nie uwzględniając pasażerów w ruchu tranzytowym) wzrosła w 2008 roku o 8% (dane Urzędu Lotnictwa Cywilnego). Szacuje się, iż rynek paliwa lotniczego będzie nadal rósł, a jego dynamika w kolejnych latach będzie zależna od sytuacji gospodarczej.

Udział Grupy LOTOS w rynku paliwa lotniczego w 2008 roku wyniósł 19,5%.

Rynek detaliczny

Polski rynek detaliczny znajduje się w fazie segmentacji, polegającej na wyraźnym wyodrębnianiu stacji premium i ekonomicznych. W 2008 roku obserwowano dalszy rozwój sieci stacji paliw koncernów zagranicznych i stacji sklepowych. Sieci polskich koncernów podlegały procesom optymalizacyjnym, polegającym między innymi na wygaszaniu umów patronackich. W 2008 roku wzmożoną aktywność wykazywali uczestnicy rynku stacji autostradowych, gdzie lokowane są stacje segmentu premium. W kolejnych latach zmianom będzie podlegać liczba stacji paliw – przede wszystkim w wyniku rozwoju sieci dróg w Polsce oraz optymalizacji sieci należących do głównych graczy rynkowych.

Udział Grupy LOTOS w rynku detalicznym paliw w 2008 roku wyniósł 6%.

Produkty pozapaliwowe

Asfalty

Rynek asfaltów w 2008 roku zmniejszył się nieznacznie w stosunku do 2007 roku z powodu nierozstrzygania w wyznaczonym terminie przetargów na budowę dróg. Mając jednak na uwadze plany rządowe, prognozuje się, że polski rynek asfaltów będzie rynkiem rosnącym. Potwierdzeniem planowanych nakładów inwestycyjnych na budowę około tysiąca kilometra dróg jest strategia rządowa „Program Dróg Krajowych na lata 2008-2012”. Łącznie na budowę i modernizację rząd zamierza przeznaczyć 120 miliardów złotych.

Udział Grupy LOTOS w rynku asfaltów wynosi 45%.

Oleje smarowe

Zużycie olejów smarowych w Polsce w roku 2008 spadło o około 1% w stosunku do 2007 roku. Szacuje się, że podobna tendencja utrzyma się w następnych latach. Spada zapotrzebowanie na oleje i smary dla przemysłu, czego symptomy pojawiły się już w drugiej połowie 2008 roku. Istotną zmianą na rynku olejów smarowych jest wzrost zapotrzebowania na oleje o wysokich parametrach technologicznych.

Udział Grupy LOTOS w rynku środków smarnych wynosi 30%.

Parafiny

W pierwszym półroczu 2008 roku znaczący wpływ na rynek parafin miały utrudnienia w dostępie do surowców (gaczy parafinowych) oraz związany z tym znaczący wzrost poziomu cen. Szacuje się, iż ceny surowców, parafin i przemysłowych mas parafinowych będą miały tendencję wzrostową, jednak ze znacznie niższą niż w poprzednich okresach dynamiką.